ایران با تولید ۷۰ نوع رادیودارو و توسعه زیرساخت‌های پزشکی هسته‌ای، جایگاه خود را به‌عنوان یکی از سه کشور برتر جهان در این صنعت تثبیت کرده است. همزمان، افزایش تعداد اسکنرهای پزشکی هسته‌ای در ۳۱ استان کشور نشان‌دهنده رشد قابل توجه در حوزه تشخیص و درمان بیماری‌ها به‌ویژه سرطان است.
رادیوداروها و نقش کلیدی در درمان سرطان
رادیوداروها ترکیباتی هستند که با استفاده از رادیونوکلئیدها، امکان تشخیص و درمان دقیق بیماری‌ها را فراهم می‌کنند. این فناوری به پزشکان اجازه می‌دهد:
- بیماری‌هایی مانند سرطان، اختلالات قلبی و مشکلات غدد درون‌ریز را با دقت بیشتری شناسایی کنند.
- درمان‌های هدفمند و شخصی‌سازی‌شده را برای بیماران اجرا کنند و عوارض جانبی روش‌های سنتی را کاهش دهند.
کارشناسان معتقدند رادیوداروها علاوه بر بهبود کیفیت زندگی بیماران، روند توسعه داروهای جدید را نیز تسریع کرده‌اند.
توسعه فناوری تصویربرداری هسته‌ای در ایران
ایران طی سال‌های اخیر در زمینه تصویربرداری پزشکی هسته‌ای پیشرفت چشمگیری داشته است. بر اساس آمار:
- تعداد اسکنرهای SPECT در کشور به حدود ۲۱۶ دستگاه در ۳۱ استان رسیده است.
- تعداد اسکنرهای PET نیز به ۱۰ دستگاه افزایش یافته که هرچند کمتر از میانگین جهانی است، اما روندی رو به رشد را نشان می‌دهد.
این تجهیزات امکان تشخیص زودهنگام سرطان، بیماری‌های قلبی و اختلالات عصبی مانند آلزایمر و پارکینسون را فراهم می‌کنند.
تولید داخلی رادیودارو و خودکفایی
یکی از دستاوردهای مهم ایران، تولید نخستین دوز رادیوداروی FDG در یکی از بیمارستان‌های تهران است. این اقدام در راستای خودکفایی کشور در تأمین رادیوداروهای حیاتی و کاهش وابستگی به واردات انجام شده است. با این حال، همچنان نیاز به توسعه زیرساخت‌های تولید داخلی رادیوایزوتوپ‌هایی مانند مولیبدن-۹۹m و لوتسیوم-۱۷۷ وجود دارد.
جایگاه ایران در بازار جهانی رادیودارو
بازار جهانی رادیوداروها در سال ۲۰۲۴ ارزشی بین ۶.۷ تا ۱۱.۸ میلیارد دلار داشته و پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۳۴ به بیش از ۲۵ میلیارد دلار برسد. ایران با صادرات رادیودارو به ۱۵ کشور و کسب درآمدی معادل ۷۰ میلیون دلار در سال ۱۴۰۴، توانسته سهمی قابل توجه در این بازار به دست آورد.
چالش‌ها و اولویت‌های پیش‌رو
با وجود پیشرفت‌های چشمگیر، ایران همچنان با چالش‌هایی مواجه است:
- وابستگی به واردات رادیوایزوتوپ‌های کلیدی
- تعداد محدود اسکنرهای PET و SPECT نسبت به میانگین جهانی
- نیاز به گسترش مراکز تخصصی پزشکی هسته‌ای
جمع‌بندی
ایران با جهش در تولید رادیودارو و توسعه تجهیزات تصویربرداری پزشکی هسته‌ای، توانسته جایگاه خود را در عرصه جهانی تثبیت کند. با این حال، برای ارتقای بیشتر جایگاه کشور در حوزه پزشکی هسته‌ای، توسعه زیرساخت‌های تولید داخلی و افزایش تعداد اسکنرهای پیشرفته از اولویت‌های اساسی به شمار می‌رود.
ریحانه قیاسی، یکی از خبرنگاران پرتلاش و بااستعداد مجله خبری است که با نگاهی دقیق و تحلیلی، به پوشش رویدادهای مهم می‌پردازد. او با تخصص در حوزه‌های فرهنگی و اجتماعی، و…همواره سعی دارد تا با گزارش‌های عمیق و مصاحبه‌های تأثیرگذار، صدای اقشار مختلف جامعه باشد.
دقت، پشتکار و علاقه فراوان ریحانه به کارش، او را به یکی از اعضای کلیدی تیم تحریریه تبدیل کرده است. او با قلمی روان و حرفه‌ای، به بررسی مسائل روز می‌پردازد و مقالاتش همواره مورد توجه خوانندگان قرار می‌گیرد.