همزمان با روز جهانی عصای سفید، متخصصان چشم‌پزشکی بر اهمیت غربالگری و تشخیص زودهنگام بیماری‌های چشمی تأکید می‌کنند؛ موضوعی که می‌تواند از بروز بسیاری از موارد نابینایی و کم‌بینایی جلوگیری کند.
علل اصلی نابینایی و کم‌بینایی
به گفته دکتر مصطفی فقهی، عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی جندی‌شاپور اهواز، نابینایی می‌تواند ریشه ارثی یا اکتسابی داشته باشد.
- در موارد مادرزادی، مشکلاتی مانند اختلال در تشکیل عصب بینایی، شبکیه یا قرنیه عامل اصلی هستند.
- در موارد اکتسابی، بیماری‌هایی همچون آب مروارید، آب سیاه، جداشدگی شبکیه، عوارض ناشی از دیابت و فشار خون، آسیب‌های ناشی از ضربه یا تصادف و بیماری‌های وابسته به سن بیشترین سهم را دارند.
بخشی از این بیماری‌ها با مراجعه به‌موقع به پزشک قابل درمان هستند، اما در صورت تأخیر، درمان‌پذیری کاهش می‌یابد.
رتینوپاتی نوزادان زودرس؛ بیماری قابل پیشگیری
یکی از مهم‌ترین عوامل نابینایی در نوزادان، بیماری رتینوپاتی نوزادان زودرس (ROP) است که به دلیل مشکلات شبکیه بروز می‌کند. این بیماری در صورت عدم درمان صحیح می‌تواند به نابینایی منجر شود. حتی در کشورهای پیشرفته مانند آمریکا سالانه صدها مورد نابینایی ناشی از ROP گزارش می‌شود. در ایران نیز این بیماری وجود دارد، اما خوشبختانه با غربالگری و درمان به‌موقع قابل پیشگیری است.
اهمیت غربالگری بینایی در کودکان
فقهی تأکید می‌کند که غربالگری بینایی برای نوزادان، به‌ویژه نوزادان زودرس، باید جدی گرفته شود. مشاهده علائمی مانند قرنیه‌های درشت یا کاهش بینایی در همان دوران کودکی باید زنگ خطری برای مراجعه فوری به چشم‌پزشک باشد. همچنین بیماری‌هایی مانند آب مروارید و آب سیاه مادرزادی در صورت تشخیص زودهنگام، قابل درمان هستند.
پیشگیری از نابینایی در بزرگسالان
در دوران بزرگسالی نیز کنترل بیماری‌های سیستمیک مانند دیابت و فشار خون نقش کلیدی در سلامت چشم دارد. بزرگسالان باید در صورت مشاهده علائمی همچون تاری دید یا ناراحتی در چشم، سریعاً به پزشک مراجعه کنند.
- آب مروارید در بیش از ۹۸ درصد موارد با جراحی درمان‌پذیر است.
- بیماری‌هایی مانند پارگی شبکیه یا آب سیاه نیز در صورت مراجعه به‌موقع قابل درمان هستند، اما تأخیر در درمان می‌تواند منجر به نابینایی دائمی شود.
جمع‌بندی
پیشگیری از نابینایی تنها با یک اقدام ساده اما حیاتی ممکن است: غربالگری و مراجعه به‌موقع به چشم‌پزشک. از نوزادی تا بزرگسالی، توجه به علائم هشداردهنده و کنترل بیماری‌های زمینه‌ای می‌تواند از بروز بسیاری از موارد نابینایی جلوگیری کند. روز جهانی عصای سفید یادآور این حقیقت است که نابینایی در بسیاری از موارد سرنوشت محتوم نیست، بلکه با آگاهی و اقدام به‌موقع می‌توان از آن پیشگیری کرد.
ریحانه قیاسی، یکی از خبرنگاران پرتلاش و بااستعداد مجله خبری است که با نگاهی دقیق و تحلیلی، به پوشش رویدادهای مهم می‌پردازد. او با تخصص در حوزه‌های فرهنگی و اجتماعی، و…همواره سعی دارد تا با گزارش‌های عمیق و مصاحبه‌های تأثیرگذار، صدای اقشار مختلف جامعه باشد.
دقت، پشتکار و علاقه فراوان ریحانه به کارش، او را به یکی از اعضای کلیدی تیم تحریریه تبدیل کرده است. او با قلمی روان و حرفه‌ای، به بررسی مسائل روز می‌پردازد و مقالاتش همواره مورد توجه خوانندگان قرار می‌گیرد.