مجموعه خاطرات میرزا حسن رشدیه، پدر آموزش نوین ایران، توسط انتشارات کتاب طه منتشر شد. این اثر ارزشمند شامل بازخوانی چهار دفتر خاطرات و سه دفتر یادداشت از این شخصیت تاثیرگذار است و به کوشش سید رضا باقریان موحد گردآوری و در ۴۱۲ صفحه به چاپ رسیده است. سه دفتر خاطرات پیشین رشدیه که پیشتر توسط سازمان اسناد و کتابخانه ملی منتشر شده بود، در این مجموعه با بازنگری دقیق و حفظ ویژگیهای نوشتاری اصلی، مجددا ارائه شده است. دلیل این بازنشر، اصلاحاتی بود که در نسخههای قبلی انجام شده و از اصالت متن کاسته بود. هدف این بازخوانی، ارائه متنی دقیق و وفادار به سبک و سیاق نویسنده است.
دفتر چهارم خاطرات، برای اولین بار منتشر میشود. این دستنوشتهی ارزشمند از آرشیو شخصی خانوادهی رشدیه به دست آمده و مشتمل بر خاطرات سفرهای پرمغز او از تبریز به شهرهای مختلفی همچون تفلیس، باکو، استانبول، بیروت، قاهره، ایروان، پترزبورگ و مسکو است. رشدیه در این سفرنامه، تجربیات گرانبهای خود از تحصیل در دارالمعلمین فرانسویها در بیروت و تلاشهایش برای بومیسازی روشهای نوین آموزش الفبای فارسی را به زیبایی شرح داده است.
علاوه بر این چهار دفتر خاطرات، مجموعه شامل سه یادداشت و دستنوشتهی دیگر از رشدیه نیز میباشد که به دلیل ماهیت متفاوتشان، به عنوان ضمیمه در انتهای کتاب آورده شدهاند. بخشی از این دستنوشتهها پیشتر نیز منتشر شده بود. باقریان موحد در مقدمهی کتاب، به اهمیت این خاطرات و نقش بیبدیل رشدیه در پیشبرد آموزش و پرورش مدرن ایران اشاره میکند. او از لقب “پیر معارف” که خود رشدیه بر آن تاکید داشت، یاد کرده و از سختیها و موانعی که این پیشگام آموزش در راه اعتلای فرهنگ ایران متحمل شد، یاد میکند. این خاطرات، گویای تلاشها و فداکاریهای بیدریغ رشدیه برای ایجاد تحول در نظام آموزشی کشور است.