مرکز مبادله ارز: جداسازی سیاست‌گذاری از عملیات بازار
محمد آرام، معاون ارزی بانک مرکزی، در برنامه تلویزیونی «میز اقتصاد» جزئیات جدیدی از عملکرد مرکز مبادله ارز و بازار تجاری را تشریح کرد. وی با تاکید بر تفکیک وظایف بانک مرکزی، هدف از راه‌اندازی این مرکز را جدا کردن فعالیت‌های نظارتی و سیاست‌گذاری از عملیات اجرایی بازار ارز دانست. به گفته آرام، در این ساختار جدید، مرکز مبادله مسئولیت اجرای عملیات بازار را برعهده گرفته و بانک مرکزی به نقش سیاست‌گذار و تصمیم‌گیرنده تمرکز خواهد کرد.
در خصوص عرضه سکه، آرام از برگزاری سه حراج هفتگی خبر داد و اعلام کرد تاکنون بیش از ۵۹۰ هزار سکه در سراسر کشور و بین ۱۹۲ هزار نفر توزیع شده است.
معاون ارزی بانک مرکزی با اشاره به دو بخش اصلی بازار ارز تجاری (واردکنندگان و صادرکنندگان)، یعنی بازار نیما و بازار اشخاص، توضیح داد که پیش از این، واردکنندگان و صادرکنندگانی که ملزم به انجام معاملات در بازار نیما بودند، مجبور به انجام تراکنش‌ها در این سامانه بودند. سایرین در بازار آزاد فعالیت می‌کردند.
با اجرایی شدن گام اول بازار ارز تجاری از ۲۶ آذر، تمام گروه‌هایی که پیش‌تر در بازار آزاد (بازار اشخاص) فعالیت داشتند، به این بازار جدید منتقل شدند. این امر امکان تسویه تعهدات ارزی برای صادرکنندگان و تامین ارز مورد نیاز واردکنندگان را تسهیل می‌کند.
آرام در مورد زمان انتقال معاملات پتروشیمی‌ها، فولاد و سایر فلزات، گفت که تا پایان دی ماه، این گروه‌ها همچنان از سامانه نیما استفاده خواهند کرد و از بهمن ماه به بازار ارز تجاری منتقل می‌شوند.
وی در پاسخ به تاثیر این تغییرات بر تورم، تاکید کرد که قیمت تمام شده ارز برای واردکنندگان تغییر محسوسی نخواهد داشت، زیرا سامانه نیما صرفا یک سامانه اطلاع‌رسانی بود و تضمینی برای انجام معاملات با نرخ اعلام شده وجود نداشت. با ایجاد ساختار جدید و قراردادهای بین واردکننده و صادرکننده، ضمانت‌های حقوقی و اجرایی به وجود می‌آید و دوره رفع تعهد ارزی برای صادرکنندگان مشخص می‌شود.
آرام در ادامه افزود که صادرکنندگانی که با نرخ بالاتر محصولات خود را می‌فروشند، کمک قابل توجهی به اقتصاد کشور می‌کنند. این کمک پایدارتر و موثرتر از روش‌های قبلی است و به سرمایه گذاری بیشتر و توسعه پایدار منجر می‌شود.
در خصوص تاثیر بازار ارز تجاری بر نرخ ارز آزاد، آرام به نیاز به انجام مطالعات تجربی دقیق برای قضاوت علمی اشاره کرد و گفت که عوامل متعددی، از جمله عوامل روانی، در این زمینه دخیل هستند. با شکل‌گیری و تثبیت این بازار، به پایداری قیمت ارز کمک می‌شود، هرچند ممکن است در کوتاه مدت تغییراتی در قیمت‌ها مشاهده شود. هدف نهایی، بهبود کلی وضعیت بازار ارز است.
