قانونگذار در تعیین میزان مجازات، امتیازات و تخفیفاتی را برای مجرمین در نظر گرفته است. این امتیازات که میتوانند در کاهش مجازات مؤثر باشند، شامل موارد زیر میگردند:
اولاً، بخشش شاکی یا مدعی خصوصی میتواند به عنوان عاملی برای کاهش مجازات محسوب شود.
ثانیاً، همکاری فعال متهم در شناسایی همدستان، ارائه شواهد، کشف اموال مسروقه یا ابزار ارتکاب جرم، از جمله مواردی است که در تخفیف مجازات مؤثر خواهد بود.
ثالثاً، شرایط خاص مرتبط با ارتکاب جرم، از جمله رفتار تحریکآمیز قربانی یا انگیزههای اخلاقی متهم در ارتکاب جرم، میتواند مورد توجه قرار گیرد.
رابعاً، اقرار صریح متهم پیش از تعقیب قضایی یا اعتراف مؤثر وی در مراحل تحقیق و دادرسی، از عوامل کاهش مجازات است.
خامساً، عوامل شخصی متهم مانند پشیمانی، سوابق مثبت، کهولت سن یا بیماری نیز در تخفیف مجازات موثرند.
سادساً، تلاش متهم برای کاهش آثار جرم یا جبران خسارت وارده، میتواند موجب تخفیف مجازات گردد.
سابعاً، میزان خسارت وارده به شاکی و پیامدهای جرم، در تعیین میزان تخفیف نقش دارد. هرچه آسیب وارده کمتر باشد، احتمال تخفیف مجازات بیشتر است.
ثامناً، در جرایم مشارکتی، میزان دخالت متهم در ارتکاب جرم نیز در تخفیف مجازات تأثیرگذار است.
لازم به ذکر است که قاضی موظف است تمام این موارد را در حکم خود ذکر نماید.