ورزشگاه آزادی، پس از حدود دو سال مرمت و بازسازی، آمادهی افتتاح مجدد است. قرار است این هفته، در صورت تایید نهایی شورای تامین استان تهران، با برگزاری مسابقهی استقلال و سپاهان در تاریخ ۱۳ دی، دوباره میزبان مسابقات فوتبال شود. پروژهی احیای کامل این ورزشگاه عظیم، هزینهای بالغ بر هزار میلیارد تومان برآورد شده است. با وجود آمادهسازی ورزشگاه برای میزبانی مسابقات، مراحل بعدی بازسازی برای ارتقای کامل کیفیت و ایمنی آن ادامه خواهد یافت. همزمان با بازگشایی آزادی، ساخت ورزشگاه جدید ۴۰ هزار نفری نیز سرعت میگیرد تا در کنار ورزشگاه آزادی، به فوتبال ملی و باشگاهی کشور یاری رساند. اما تجربهی پرهزینه بازسازی آزادی نشان داد که فوتبال ایران بیش از ساخت ورزشگاههای جدید، به نگهداری و تعمیر به موقع اماکن ورزشی موجود نیازمند است.
آزادی نماد بارزی از غفلت چند دهه در نگهداری از اماکن ورزشی است. این ورزشگاه در سالهای اخیر به دلیل آسیبها و خرابیهای گسترده، به بمب ساعتی برای فوتبال ایران تبدیل شده بود. تا جایی که دادستانی به دلیل ناایمن بودن سکوهای طبقه دوم، ورود تماشاگران به این بخش را ممنوع اعلام کرد. اگرچه ورزشگاه آزادی پس از بیش از ۵۰ سال، نیازمند نوسازی با تکنولوژی روز بود، اما عامل اصلی بازسازی آن، وضعیت بحرانی و خطرناک ایمنی بود که تهدیدی جدی برای فاجعه محسوب میشد. این امر مسئولان وزارت ورزش را به تعطیلی و تعمیر فوری آن واداشت. شایان ذکر است که ورزشگاههای جایگزین پیشنهادی در دوران تعطیلی آزادی نیز، به دلیل بیتوجهی به نگهداری، با مشکلات مشابهی مانند ورزشگاه تختی مواجه بودند. این وضعیت در بسیاری از استادیومهای کشور تکرار شده است.
بیتوجهی به نگهداری نامناسب آزادی، به افزایش نقاط ناایمن در ورزشگاه منجر شد و هیچ راهی جز بازسازی فوری و تعطیلی تا ایمن سازی کامل آن وجود نداشت. با توجه به تجربهی آزادی، ضروری است مسئولان به برنامهریزی دقیقتر برای نگهداری و حفظ اماکن ورزشی بپردازند تا از بروز چنین بحرانهایی جلوگیری شود. هرچند نگهداری و تعمیر هزینههایی را به همراه دارد، اما هزینهی مرمت به موقع آسیبهای جزئی بسیار کمتر از بازسازی کلی و یا ساخت یک ورزشگاه جدید است. پژوهشها نشان میدهند که هزینههای نگهداری و تعمیر فقط ۵ تا ۱۵ درصد هزینه نهایی را شامل میشود. سیستم مدیریتی ورزش ایران نیازمند بازنگری در رویکرد خود به نگهداری اماکن ورزشی است. با برنامهریزی دقیق، بازدیدهای منظم و اقدامات پیشگیرانه، میتوان از عمر مفید ورزشگاهها افزایش داد و از بروز حوادث ناگوار جلوگیری کرد. همچنین تیمهای ملی و باشگاهی دیگر نیاز به جابجایی های مکرر و عدم دسترسی به ورزشگاه مناسب نخواهند داشت.