واردات خودرو و چالش‌های بازار: نگاهی به مصوبه مجلس و راهکارهای پیشنهادی
نماینده مجلس، جعفر قادری، در خصوص مصوبه سال ۱۴۰۴ مجلس پیرامون واردات خودرو، به سیستم تعیین مجوز واردات اشاره کرد و بر اهمیت رقابت در این فرآیند تأکید نمود. وی اظهار داشت که میزان حقوق ورودی (چه بالا و چه پایین) تأثیر چندانی بر قیمت نهایی ندارد. در یک بازار رقابتی، متقاضیان با پیشنهاد قیمت‌های مختلف برای کسب مجوز واردات رقابت می‌کنند؛ کاهش حقوق ورودی صرفاً منجر به افزایش پیشنهاد قیمت‌ها از سوی واردکنندگان خواهد شد.
تاثیرگذاری حقوق گمرکی بر رقابت و جامعه
قادری در ادامه افزود که کاهش حقوق ورودی ممکن است به‌اشتباه به نفع اتباع ایرانی خارج از کشور تلقی شود. با این حال، با توجه به محدودیت قانونی مبنی بر واردات تنها یک خودرو برای هر کد ملی، در صورت محدودیت تقاضا، کاهش تعرفه‌ها به نفع این افراد خواهد بود. اما در صورت افزایش تقاضا، مکانیسمی برای اولویت‌بندی متقاضیان (بر اساس سابقه اقامت یا سایر معیارها) ضروری است.
نگرانی‌ها در کمیسیون تلفیق درباره شیوه‌ی تخصیص مجوزها
وی همچنین به نگرانی‌های مطرح‌شده در کمیسیون تلفیق در خصوص مزایده‌ای شدن مجوزهای واردات اشاره کرد. در حال حاضر، تعداد محدودی از افراد (۱۰ تا ۲۰ نفر) انحصار واردات خودرو را در اختیار دارند. این رویه می‌تواند رقابت آزاد را محدود کرده و منجر به تمرکز مجوزها در دستان گروه‌های خاص شود.
راهکارهای پیشنهادی برای بهبود وضعیت بازار خودرو
قادری ضمن اشاره به مشکلات متعدد بازار خودرو، از جمله عدم فروش خودرو به قیمت تمام‌شده و افزایش غیرمنطقی قیمت‌ها، دو راهکار اساسی ارائه داد:
**۱. افزایش واردات خودرو:** تخصیص ارز بیشتر به واردات خودرو (اعم از خودروهای کامل یا قطعات) از سه منبع زیر می‌تواند به تعادل بازار کمک کند:
الف) افزایش عرضه خودروهای وارداتی.
ب) افزایش عرضه خودروهای مونتاژی با قطعات وارداتی.
ج) افزایش تولید داخلی خودرو.
**۲. محدودیت در مالکیت خودرو:** برای کنترل تقاضا و جلوگیری از احتکار، پیشنهاداتی مانند محدودیت تعداد خودرو برای هر فرد از طریق کارت سوخت و وضع مالیات سنگین برای مالکان خودروهای گران‌قیمت یا تعداد بالای خودرو (مثلاً بیش از ۷ میلیارد تومان) مطرح شده است.
تأثیر تعرفه‌ها و نحوه توزیع مجوزها
به گفته‌ی این عضو کمیسیون برنامه و بودجه، ساماندهی بازار خودرو تنها با تغییر تعرفه‌ها میسر نیست و نحوه توزیع مجوزهای واردات نقش اساسی دارد. حتی با کاهش تعرفه‌ها، توزیع غیررقابتی مجوزها مانع از بهبود شرایط بازار خواهد شد. لذا، ایجاد شرایط رقابتی واقعی در این زمینه ضروری است.
