بانوی بزرگوار ام‌البنین، همسر باوفای امام علی (ع)، در سال پنجم هجری چشم به جهان گشود و در سال 70 هجری قمری در کوفه دار فانی را وداع گفت. پس از رحلت حضرت فاطمه زهرا (س)، این بانوی ارجمند، همسر امام علی (ع) شد. ایشان به خاطر چهار پسر رشیدش، عباس (ابوالفضل العباس، قمر بنی هاشم)، عبدالله، جعفر و عثمان، به ام‌البنین، به معنای مادر پسران، مشهور گشتند. فرزندان ایشان در واقعه کربلا، در رکاب برادرشان، امام حسین (ع)، به فیض شهادت نائل آمدند.
روایت‌ها حکایت از آن دارند که ام‌البنین (س) پس از واقعه عاشورا و شهادت فرزندانش، هر روز به زیارت بقیع می‌رفت و مرثیه‌سرایی می‌کرد. اشعار جانسوز و حزن‌انگیزی به ایشان نسبت داده می‌شود که در سوگ شهدای کربلا سروده و خوانده شده و پیام عاشورا را در مدینه طنین‌انداز می‌کرد.
شخصیت والای معنوی این بانوی بزرگوار، مورد توجه نویسندگان و محققان شیعه قرار گرفته و سبب نگارش آثاری در وصف فضایل و منش آن حضرت شده است. در ادامه به برخی از این آثار اشاره می‌کنیم:
* **زنان بنی‌هاشم:** آمنه، اسماء بنت عمیس، امهانی و ام‌البنین (ع) – نویسنده: محسن شیدایی‌پور و محمدتقی شایسته‌پور – انتشارات: انتظار مهر
* **ام‌البنین (ع):** نویسنده: قاسم رجبیان – انتشارات: عصر رهایی
* **این رستخیز عام 8:** مجلس تعزیه‌ی شهادت پسران ام‌البنین (ع) – بازنویسی: غلامعلی نادعلی‌زاده – به اهتمام: مسلم نادعلی‌زاده – انتشارات: خیمه
* **تاریخ و سیره ام‌البنین (ع): مادر علمدار کربلا:** نویسنده: اشرف زهیری جعفری – مترجم: ابوالفضل هادی‌منش – انتشارات: سرور
* **زندگی حضرت ام‌البنین (ع) و کرامات آن بانو:** نویسنده: اشرف زهیری جعفری – مترجم: سیدحسین محفوظی موسوی – انتشارات: دلیل ما
* **همسفر با ام‌البنین:** نویسنده: طوبی (عفیفه) معتمدلاری – انتشارات: طلیعه سبز
* **کریمه الخلائق حضرت ام‌البنین (ع):** والده گرامی حضرت عباس (ع)، جده علوی سادات – نویسنده: ابوالحسین علوی – انتشارات: آشیانه مهر
* **ام‌البنین (ع) ربیبه بیت الامامه:** نویسنده: عارف آل سنبل – انتشارات: طلیعه النور
* **دیوان الحره الطاهره فی رثاء سیدتی ام‌البنین (ع):** نویسنده: ام شیماء فرج الله – انتشارات: ذوی القربی
* **ام‌البنین (ع) مادر پرچمدار کربلا:** نویسنده: سیدعلی جمال اشرف – مترجم: محمدحسین خورشیدی – انتشارات: طوبای محبت
* **ام البنین (ع) در آینه شعر:** با مقدمه‌ای در زندگانی و کرامات حضرت – نویسنده: علی اکبر مهدی پور – به اهتمام: محمد خرم فر – انتشارات: دلیل ما
* **دیوان مراثی الاولیاء: ام‌البنین، السیده معصومه، خدیجه ام المومنین و بعض الاولیاء:** نویسنده: ام سید نورالموسوی – انتشارات: انوار الهدی
* **الدمع الحزین: لمصاب ام‌البنین و خدیجه ام المومنین (ع):** نویسنده: بنت المبارک – انتشارات: آیه حیات
