با گذشت بیش از نیم قرن از تأسیس سازمان انتقال خون ایران، این نهاد همچنان نقش حیاتی در تأمین خون سالم و کافی برای بیماران ایفا می‌کند. دکتر سید محمدرضا شاه‌احمد قاسمی، سرپرست اداره کل انتقال خون استان تهران، در گفت‌وگویی با ایسنا، به بررسی روند ایمنی خون‌های اهدایی، آزمایش‌های تخصصی و توسعه مراکز توزیع خون پرداخت.
تولد سازمانی برای نجات جان‌ها
سازمان انتقال خون ایران در تاریخ ۹ مرداد ۱۳۵۳ با هدف تأمین خون سالم و کافی برای بیماران نیازمند تأسیس شد. پیش از آن، تأمین خون توسط افراد، بیمارستان‌ها و مجموعه‌های خصوصی انجام می‌شد که به دلیل نبود استانداردهای لازم، سلامت خون‌ها در معرض خطر قرار داشت. همین شرایط، زمینه‌ساز شکل‌گیری سازمانی تخصصی برای مدیریت فرآیند انتقال خون شد.
اهداف کلیدی و آزمایش‌های حیاتی
شاه‌احمد قاسمی با اشاره به اهداف بنیادین سازمان، از «ترویج فرهنگ اهدای داوطلبانه»، «نظارت بر زنجیره انتقال خون» و «ارتقاء استانداردهای ایمنی» به عنوان محورهای اصلی فعالیت این نهاد یاد کرد. به گفته او، تمامی خون‌های اهدایی تحت آزمایش‌های غربالگری برای بیماری‌هایی نظیر هپاتیت B، هپاتیت C، HIV و سیفلیس قرار می‌گیرند تا ایمنی کامل فرآورده‌های خونی تضمین شود.
شبکه ملی خون‌رسانی؛ گامی به سوی عدالت درمانی
یکی از اقدامات مهم سازمان، راه‌اندازی «شبکه ملی خون‌رسان کشوری» است که با هدف توزیع عادلانه و نظام‌مند خون در سراسر کشور طراحی شده. این شبکه، امکان دسترسی سریع‌تر و مطمئن‌تر مراکز درمانی به خون و فرآورده‌های خونی را فراهم کرده است.
ایمنی خون؛ از اهدا تا تزریق
پس از تجربه‌های تلخ دوران جنگ تحمیلی و ورود فرآورده‌های خونی آلوده، سازمان انتقال خون تمرکز ویژه‌ای بر ایمنی خون‌های اهدایی قرار داد. غربالگری دقیق اهداکنندگان، انجام معاینات پزشکی پیش از اهدای خون، بهره‌گیری از تجهیزات پیشرفته و اجرای آزمایش‌های تخصصی از جمله اقدامات مهم در این مسیر هستند.
از جمله این آزمایش‌ها می‌توان به اجرای پروتکل غربالگری مولکولی NAT اشاره کرد که از سال گذشته آغاز شده و همچنین طرح پایلوت غربالگری آنتی‌بادی در کشور که در حال اجراست.
تأمین پلاسما برای تولید داروهای حیاتی
سازمان انتقال خون وظیفه تأمین پلاسما برای تولید داروهای مشتق از پلاسما مانند آلبومین، IVIG و فاکتورهای انعقادی ۸ و ۹ را نیز بر عهده دارد. این پلاسماها به پالایشگرهای داخلی و اروپایی با منشاء ایرانی ارسال می‌شوند تا داروهای حیاتی برای بیماران خاص تولید شود.
کنترل کیفیت و توسعه زیرساخت‌ها
شاه‌احمد قاسمی با اشاره به اقدامات گسترده سازمان در زمینه کنترل کیفیت، از جداسازی و نگهداری اصولی خون، مستندسازی دقیق اطلاعات، ممیزی فرآیندها، پایش شاخص‌های کیفیت و به‌روزرسانی استانداردها به عنوان بخش‌هایی از این فرآیند یاد کرد. همچنین آزمایشگاه‌های مرجع و سیستم‌های تضمین کیفیت در سطوح مختلف سازمان، ایمنی خون را از لحظه ورود اهداکننده تا تزریق به بیمار تضمین می‌کنند.
گسترش مراکز توزیع خون در تهران
در راستای توسعه خدمات، مراکز توزیع خون در پایگاه‌های جامع اهدای خون «شهید ستاری»، «شهید چمن‌گل» و «شهر ری» راه‌اندازی شده‌اند. این مراکز، دسترسی آسان‌تر بیمارستان‌ها به خون و فرآورده‌های خونی را فراهم کرده‌اند. به گفته شاه‌احمد قاسمی، پایگاه شهید ستاری به ۴۰ تا ۴۵ بیمارستان، واحد پلیس به ۳۰ تا ۳۵ بیمارستان و شهر ری به حدود ۱۰ تا ۱۵ بیمارستان خدمات‌رسانی می‌کند.
همچنین در دیدار با استاندار تهران و فرمانداران شهرستان‌های اسلامشهر، پردیس و ورامین، توافق‌هایی برای احداث پایگاه‌های اقماری جدید صورت گرفته است.
سازمان انتقال خون ایران با بهره‌گیری از دانش روز، تجهیزات پیشرفته و نیروی انسانی متخصص، در مسیر ارتقاء سلامت عمومی و نجات جان بیماران گام برمی‌دارد و اکنون در پنجاه‌ویکمین سال فعالیت خود، همچنان به عنوان یکی از ارکان مهم نظام سلامت کشور شناخته می‌شود.