زرندیه، منطقه‌ای که روزگاری به‌عنوان قطب پسته استان شناخته می‌شد، امسال با کاهش تولید چشمگیر مواجه شده است و ترکیب بحران‌های محیطی و زیرساختی، آینده معیشت و اقتصاد محلی را تهدید می‌کند.
ابعاد بحران تولید
باغات پسته زرندیه بیش از ۸۰ درصد سطح زیرکشت پسته استان را در خود جای داده‌اند و در شرایط عادی هر هکتار حدود دو تن پسته تولید می‌کرد، اما در سال جاری تولید به کمتر از یک تن در هکتار سقوط کرده است. دلیل این افت ناگهانی ترکیبی از گرمای بی‌سابقه تابستان، قطعی‌های طولانی برق و افزایش شوری آب اعلام شده که منجر به سوختگی گل و میوه، کاهش تشکیل پسته و استرس مزمن درختان شده است.
پیامدهای اجتماعی و اقتصادی
کاهش تولید نه‌تنها درآمد کشاورزان را کاهش داده بلکه زنجیره تأمین شامل کارگران فصلی، حمل‌ونقل و صنایع تبدیلی را هم تحت فشار قرار داده است. این کاهش تولید می‌تواند به بیکاری فصلی، افت درآمد خانوارها و تشدید مهاجرت از مناطق روستایی منجر شود و هویت اقتصادی محلی را متحول کند.
عواملی که اوضاع را وخیم کردند
- قطعی برق طولانی باعث خاموشی چاه‌های آب و توقف آبیاری شده است.
- افزایش شوری آب در اثر افت نزولات و برداشت بی‌رویه از سفره‌های زیرزمینی، کارایی سیستم قطره‌ای را کاهش داده و نیاز به نوبت آبیاری غرقابی را سخت کرده است.
راهکارهای فوری و میان‌مدت
- تامین برق پایدار برای استمرار آبیاری و جلوگیری از تنش آبی درختان.
- اجرای مدیریت منابع آب شامل کنترل برداشت از سفره‌های زیرزمینی و شبکه‌سازی برای تأمین آب با کیفیت کمتر شور. در میان‌مدت، توسعه و تسهیل نصب نیروگاه‌های خورشیدی اختصاصی در باغات می‌تواند وابستگی به شبکه برق را کاهش دهد و تاب‌آوری سیستم آبیاری را افزایش دهد.
چشم‌انداز و ضرورت اقدام
اگر اقدامات مدیریتی و حمایت‌های زیرساختی هرچه سریع‌تر اجرا نشود، خطر مرگ تدریجی درختان پسته و فروریزی کامل اکوسیستم اقتصادی منطقه جدی است. حمایت‌های دولتی شامل اعتبارات بلاعوض، تسهیلات کم‌بهره و برنامه‌های بازتوانی باغات همراه با سیاست مدیریت منابع آب، تنها راه حفظ تولید پسته و صیانت از شغل هزاران خانوار در زرندیه است.
پیام نهایی
پسته زرندیه یک محصول کشاورزی نیست؛ نمادی از هویت و اقتصاد محلی است. حفاظت از این میراث طبیعی و اقتصادی نیازمند تصمیم‌گیری سریع، هماهنگی دستگاه‌ها و سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های مقاوم در برابر خشکسالی و قطعی برق است.
ریحانه قیاسی، یکی از خبرنگاران پرتلاش و بااستعداد مجله خبری است که با نگاهی دقیق و تحلیلی، به پوشش رویدادهای مهم می‌پردازد. او با تخصص در حوزه‌های فرهنگی و اجتماعی، و…همواره سعی دارد تا با گزارش‌های عمیق و مصاحبه‌های تأثیرگذار، صدای اقشار مختلف جامعه باشد.
دقت، پشتکار و علاقه فراوان ریحانه به کارش، او را به یکی از اعضای کلیدی تیم تحریریه تبدیل کرده است. او با قلمی روان و حرفه‌ای، به بررسی مسائل روز می‌پردازد و مقالاتش همواره مورد توجه خوانندگان قرار می‌گیرد.